معروف ترین موزه مد و لباس در جهان و ایران

چقدر به رفتن به موزه علاقه دارید؟ البته چه نوع موزه‌ای را بیشتر می‌پسندید؟ آیا دوست دارید با چند نمونه موزه مد و لباس در دنیا آشنا شوید که در رده بهترین‌ها و مشهورترین‌ها قرار دارند؟ شاید وجود چنین موزه‌هایی به نظر عجیب و غریب بوده یا اینکه برای شما نامأنوس باشد؛ اما بهتر است بدانید در موزه مد و لباس، انواع لباس‌ها و اکسسوری‌هایی که افراد در فرهنگ‌ها و دوران مختلف تاریخی استفاده می‌کردند، جمع‌آوری می‌شود.

بنابراین تنها کافی است که در این مدل موزه‌ها قدم بگذارید تا دریچه‌ای از فرهنگ، آداب و رسوم و اعتقادات یک قومیت را در نوع پوشش کشف کنید.

در عین حال نمی‌توان انکار کرد که یکی از فاکتورهای بسیار مهم برای شناسایی افکار و اعتقادات مردم در دوره‌های مختلف تاریخی و در فرهنگ‌های مختلف، نگاه به نوع پوشش آن‌ها است؛ بنابراین احداث و ایجاد موزه‌های مد و لباس بهانه خوبی هستند تا اطلاعات خوبی درباره این که ترند لباس چیست و این سری مسائل پیدا کنید. ایونت‌های مد و فشن مهم زیادی همه ساله در سطح جهان برگزار می‌شود که در کنار موزه‌ها به علاقه‌مندان مد و فشن کمک می‌کند.

در حال حاضر موزه‌های مختلفی در جهان در زمینه مد و لباس فعال بوده؛ اما برخی از آن‌ها دارای شهرت و اعتبار بیشتری هستند. به همین دلیل در ادامه با برخی از موزه‌های مد و لباس معروف در جهان و ایران آشنا می‌شویم.

موزه مد و لباس در جهان

همان‌طور که در مقدمه عنوان شد موزه مد و لباس در جهان به علاقه‌مندان و فعالان مد و فشن کمک می‌کند تا با مواردی که در این زمینه آشنایی بیشتری پیدا کنند. در ادامه چندین موزه معروف مد و لباس جهانی را تعریف کرده‌ایم و در مطلب بعدی موزه لباس در ایران را هم معرفی می‌کنیم.

کاخ گالیرا دی مسینا، موزه افسانه‌ای مد و فشن پاریس

اولین موزه‌ای که به بررسی آن می‌پردازیم، کاخ گالیرا است. این کاخ مربوط به شخصی به نام دوشس گالیرا بوده و در سال 1978 تصمیم می‌گیرد که موزه‌ای بسازد و در آن میزبان مجموعه‌های هنری متفاوت باشد. برای احداث و طراحی موزه، معمار لئون ژینین این پروژه را پیش برد و در نهایت موزه مد و فشن کاخ گالیرا دی مسینا به صورت رسمی برای مردم بازگشایی شد.

این مجموعه هنری وسعتی بیشتر از 2000 متر مربع یا 7200 فوت دارد و در سال 2019 بعد از یک وقفه کوتاه، دوباره بازگشایی شد. همچنین فضاهای نمایشگاه با مشارکت انحصاری برند شانل چیده شده و محیطی جذاب از یک موزه لباس و مد را پیش روی مخاطبان قرار می‌دهد.

مطالعه بیشتر: استریت استایل چیست

موزه هنرهای تزیینی کریستین دیور

این موزه مد و لباس در اصل خانه کودکی کریستین دیور است که والدین او در سال 1905 آن را خریداری کردند؛ بنابراین سال افتتاح اولیه این موزه را باید در سال 1905 بدانیم. البته پدر کریستین دیور حدود 20 سال بعد به دلیل مشکلات مالی و ورشکستگی مجبور به فروش خانه شد؛ اما سال‌ها بعد آن خانه خریداری شده و برای بازدید عموم دوباره بازگشایی شد. مخاطبان و بازدیدکنندگان با ورود به این خانه رویایی و بزرگ می‌توانند آثار مختلف و یادگاری‌های دیور را مشاهده کنند.

همچنین در این موزه حدود 300 لباس از دیور به جامانده که در معرض دید علاقه‌مندان قرار گرفته است. علاوه بر آن، مجموعه‌ای از انواع عطرها، طراحی، عکس، نامه و دست نوشته‌های دیور در این خانه وجود دارد. به همین دلیل مجموعه کامل تمام این المان‌ها به همراه خانه و لباس‌ها، به خوبی بیانگر تاریخ افسانه‌ای و شگفت‌انگیز از زندگی کریستین دیور طراح بزرگ لباس، مد و فشن هستند.

جالب‌تر اینکه در این موزه آرشیوی کامل از 150000 قطعه لباس، المان و اکسسوری در زمینه مد نگهداری می‌شود که مربوط به افراد مطرحی مانند Madeleine Vionnet، Elsa SchiaparellI، Paul Poiret، Cristóbal Balenciaga و Christian Lacroix است. البته تمام این قطعات لباس مربوط به قرن 8 میلادی تا به امروز هستند که توسط افراد مختلف به موزه اهدا شده است.

در نهایت اینکه در سال 2017 به مناسبت سالگرد هفتادمین سال تولد خانه مد فرانسوی، حدود 700000 هزار میهمان از سراسر جهان به این موزه مد و فشن دعوت شدند و این عدد رکورد بزرگی در تاریخ موزه به حساب می‌آمد.

موزه متروپولیتن هنر مدرن (MET)

این موزه در دسته بزرگ‌ترین موزه‌های مد و فشن به شمار می‌رود که در شهر نیویورک قرار دارد. این گالری هنری جذاب هم در سال 1872 افتتاح شد و حدود 2 میلیون اثر هنری مختلف از سراسر جهان را در خود جای داده است. در اینجا می‌توان مجسمه‌های بزرگی از دنیای باستان، نقاشی‌های هنرمندان فرانسوی و مجموعه بزرگی از انواع هنرهای آمریکایی از دوره‌های قدیم و مربوط به زمان سرخپوست‌ها تا به امروز را مشاهده کرد.

البته این گالری چندین نمایشگاه موضوعی نیز در فصل‌های مختلف سال برگزار می‌کند که در آن‌ها به نمایش و بررسی هنرهای مختلف پرداخته می‌شود. به طور مثال نمایشگاه مد که در بهار برگزار می‌شود، هر سال به بررسی و نمایش لباس‌های طراحی شده در یکی از گالری‌های هنری و طراحان مد می‌پردازد.

موزه آدرین دیراند موزه ویکتوریا و آلبرت (V&A)

این موزه مد و فشن هم در لندن قرار دارد و در دسته بزرگ‌ترین موزه‌های اروپایی است و در سال 1851 افتتاح شده است. در این موزه می‌توان هنرهای تخصصی در زمینه مد و فشن را مشاهده کرد. علاوه بر آن مجموعه‌ای بزرگ از انواع لباس‌ها، جواهرات، مبلمان، ملیله، ظروف شیشه‌ای و مواردی از این دست در موزه نگهداری می‌شود که مربوط به دوران باستان هستند.

جالب است بدانید که این موزه داستان‌های عاشقانه زیادی را در خود پنهان کرده است. داستان از این قرار است که موزه از نام ملکه ویکتوریا و پرنس آلبرت گرفته شده است. آلبرت در جوانی درگذشت و بهانه‌ای برای افتتاح این موزه مد و فشن در لندن شده است. لباس‌ها و المان‌هایی که در این موزه نگهداری می‌شود، نزدیک به 14000 قطعه هستند و مجموعه‌ای از لباس‌های دوران باستان، قرن 17 و 18 و سال‌های بعد از جنگ را در خود جای داده است.

موزه ایو سن لوران در پاریس

موزه مد و فشن دیگری که به بررسی آن می‌پردازیم، موزه ایو سن لوران در پاریس است که در خیابان 5 مارسو و در یک هتل خاص قرار گرفته است. این فضا حدود 5000 فوت مربع یا به عبارتی حدود 150 مترمربع است که مجموعه‌ای از 50 طرح، عکس و تصویر و فیلم را در خود جای داده است.

نکته قابل توجه دیگری که درباره این مجموعه هنری وجود دارد، این است که اتاق لباس‌های باستانی و استودیوی ایو سن لوران است که در این موزه مد و فشن دیده می‌شود. به همین دلیل علاقه‌مندان به حوزه مد و فشن با ورود به این فضا، حتماً در زیبایی و خاص بودن آن غوطه‌ور می‌شوند و گذر زمان را متوجه نمی‌شوند.

موزه FITE در نیویورک

این نمایشگاه و موسسه مد، از سال 1969 درهای خود را به روی دوستداران این حوزه هنری بازگشایی کرد. در عین حال جالب است بدانید که این محل تبدیل به یکی از خلاقانه‌ترین نمایشگاه‌های مد و فشن در تمام جهان محسوب می‌شود که در سال 2019 جشن 50 سالگی خود را برگزار کرده است.

در این موزه مد و فشن، شاهد 33 نمایشگاه به یاد ماندنی هستیم که در آن‌ها محصولات طراحان مختلف طی سال‌های متمادی را به نمایش می‌گذارد. در این موزه نیز حدود 50000 لباس نگهداری می‌شود و هر سال بیشتر از صد هزار نفر از دوستداران حوزه هنری در سراسر جهان، برای بازدید از این موزه مراجعه می‌کنند.

موزه کریستوبال بالنسیاگا در گتا (Le Muse Cristóbal Balenciaga)

این موزه که در سال 2011 در اسپانیا و شهر گتا افتتاح شده است، کارها و مجموعه هنری طراح اسپانیایی معروف، کریستوبال بالنسیاگا را به نمایش می‌گذارد. در حقیقت این موزه، به نوعی در جهت ادای احترام به آثار هنری این هنرمند برگزار شده است. این هنرمند معروف اسپانیایی در سال 1919 برند خود را در این کشور افتتاح کرد و حتی جالب است بدانید که محصولات طراحی شده توسط این برند، به نوعی زیر مجموعه برند معروف گوجی محسوب می‌شود.

در موزه مد و فشن کریستوبال بالنسیاگا نیز 1200 لباس که توسط این طراح تولید و طراحی شده، نگهداری می‌شود. در عین حال بازدیدکنندگان با کمی گشت و گذار در این موزه می‌توانند قطعات بسیار کمیاب مربوط به اوایل قرن 20 را پیدا کنند. همچنین در قسمتی از این مجموعه هنری، قطعاتی از هنرمندانه مطرحی مانند بانی ملون و هوبرت دی ژیوانشی نگهداری می‌شود.

موزه مد و لباس در ایران

در کنار شناخت و آشنایی با چند نمونه موزه مد و لباس در سراسر جهان، بهانه خوبی است تا با چند موزه لباس در ایران نیز آشنا شویم. البته قبل از بیان این مبحث، بهتر است بدانید که موزه‌های مد و فشن و لباس به معنای واقعی و با همان ویژگی‌های خاص که در نمونه‌های جهانی وجود دارد، در ایران دیده نمی‌شود. به عبارت دیگر مجموعه‌های هنری که در شهرهای مختلف برگزار می‌شوند، بیشتر به ارائه و نمایش لباس‌های محلی می‌پردازند که مختص به یک منطقه است. در ادامه با برخی از این موزه‌ها و نمایشگاه‌ها آشنا می‌شویم.

1. موزه لباس در ایران؛ موزه مد و لباس سلطنتی نیاوران

اولین موزه مد و لباس در ایران که به بررسی آن می‌پردازیم، موزه پارچه و لباس‌های سلطنتی نیاوران است که در کاخ نیاوران واقع شده است. با ورود به این کاخ سلطنتی و بزرگ، قبل از دیدن لباس‌ها، نمای خود کاخ خودنمایی می‌کنید. در اینجا می‌توانید دیوارهای بلند، لوسترهای درخشان و سایر المان‌های زیادی را مشاهده کنید که طراحی دکوراسیون این فضا را تکمیل کرده است. علاوه بر آن حالا نوبت به دیدن لباس‌های اصیلی می‌رسد که در این موزه به نمایش گذاشته شده است.

مجموعه لباس‌ها در این موزه مد و فشن، همگی از نوع لباس‌های اصیل، سوزن دوزی شده و لباس‌های بلوچی هستند. لباس‌هایی با یراق دوزی‌های ظریف که گنجینه‌ای منحصر به فرد از هنر ایرانیان را در دوخت و طراحی لباس‌ها به نمایش می‌گذارد.

2. موزه لباس در ایران؛ موزه مردم شناسی کاخ گلستان

در کاخ گلستان هم بخشی از به نام موزه مردم شناسی وجود دارد که به معرفی لباس‌های سلطنتی و پوشاک می‌پردازد و خرید لباس زنانه درباریان دوره قاجار را نمایش می‌دهد و لباس‌هایی با نقش‌های خاص و با جنس‌هایی مانند زربافت، ترمه، ابریشم و اطلس را به همراه کلاه‌ها، عبا و پاپوش‌های آن زمان به نمایش می‌گذارد.

3. موزه لباس در ایران؛ موزه لباس خانه صالحی

این موزه مد و فشن نیز در شیراز و در خانه قدیمی صالحی قرار دارد و در اینجا که به دوران قاجار بازمی‌گردد، می‌توانید نمایشی خاص از لباس‌های سنتی و آیینی را مشاهده کنید. این خانه با کاشی‌هایی پوشیده شده که تمام آن‌ها دارای نقوش اسلیمی گل و بلبل هستند. هنر گره چینی در تمام اتاق‌ها دیده می‌شود و لباس‌هایی از اقوام مختلف در اتاق‌ها به نمایش گذاشته شده است.

با توجه به بررسی این موزه‌ها، به خوبی می‌توان گفت که بیشتر موزه‌های مد و لباسی که در ایران دیده می‌شوند، برای نمایش لباس‌های اقوام محلی و ادوار مختلف تاریخی ایران، فراهم شده است. البته برخی اوقات هنرمندان و طراحان لباس نیز در گالری‌های شخصی لباس‌های دوخته شده خود را به نمایش می‌گذارند یا اینکه در مزون شخصی به فروش محصولات تولیدی خود می‌پردازند.

بنابراین به معنای واقعی اگر بخواهیم در ایران بدانیم که مد و فشن چیست باید به قدیم مراجعه کنیم؛ زیرا موزه مد و فشن در ایران نداریم که تمام ادوار تاریخی را بررسی کرده باشد. همچنین موزه‌ای وجود ندارد که به صورت اختصاصی فقط به طراحی‌ها و محصولات تولیدی یک طراح لباس خاص بپردازد و آن‌ها را در معرض بازدید علاقه‌مندان و عموم بگذارد.

آشنایی با موزه مد و لباس برای شناخت بیشتر فرهنگ قومی

در این نوشتار به صورت خلاصه چند نمونه موزه مد و لباس مطرح در جهان را بررسی کردیم. با توجه به اینکه کشور فرانسه و شهر پاریس به عنوان مرکز مد جهان شناخته می‌شود، بیشتر موزه‌های مد نیز در این کشور وجود دارند. البته این روزها نیویورک نیز حرف‌های زیادی برای گفتن در زمینه مد و فشن دارد و تلاش می‌کند که طراحی‌هایی خاص، جدید و متناسب با تغییرات مدرن و به‌روز ارائه دهد؛ بنابراین اگر طرح‌های خاص در لباس‌های طراحان آمریکایی می‌بینید، تعجب نکنید.

موزه‌های مد و لباسی نیز که در ایران فعال هستند، بیشتر به نمایش لباس‌های محلی هر قومیت می‌پردازند. به عبارتی در هر شهر و استانی می‌توانید نمایشگاه‌ها یا موزه‌هایی را مشاهده کنید که به صورت اختصاصی تاریخچه مد و فشن در ایران و لباس‌های یک قومیت خاص را بررسی کرده و چند مدل لباس مردانه و زنانه از آن قوم را به نمایش گذاشته باشند. این در حالی است که از نمایشگاه‌های اختصاصی مربوط به یک طراح لباس خاص چندان خبری شنیده نمی‌شود.

سوالات متداول