آشنایی با انواع بافت پارچه و خصوصیات هر کدام
برای شناخت انواع بافت و انواع پارچه باید بدانید که پارچه شامل شبکه‌ای از الیاف طبیعی و مصنوعی بوده که در کنار نوع نخ، ساختار و روش جای‌گذاری آن‌ها در کنار هم خصوصیات فیزیکی پارچه را تعیین خواهد کرد. خصوصیاتی مانند اینکه پارچه ما بافت نرم یا سفتی دارد یا استحکام و درجه کشسانی آن چقدر است، که در نهایت کاربرد پارچه را تعیین خواهد کرد.
پارچه‌ها از لایه‌های نخ، الیاف‌های طبیعی یا مصنوعی تشکیل میشوند و نوع قرارگیری نخ‌ها یا الیاف‌ها در کنار هم می‌تواند ساختار و ساختمان اصلی یک پارچه را مشخص کند. به‌طورکلی بافتهای پارچه به دو نوع منسوجات تار و پودی و منسوجات حلقوی بخشبندی می‌شود.
انواع بافت پارچه
معمولاً بافتهای پارچه بهصورت پایه، به دودسته تقسیم می‌گردند که بافت تار و پودی و بافت حلقوی نامیده میشوند.
۱) بافت تار و پودی پارچه
دسته اول که دارای شبهات کمتری است بافت weaving یا weft یا همان اصطلاح رایج تار و پودی نامیده می‌شود. نخ‌های تشکیل‌دهنده این نوع از پارچه (تاروپود یا warp and woof) بهصورت منظم و یک‌درمیان روی‌هم و بدون گره، قرار می‌گیرد. پارچه‌های تاروپودی در پیراهن، کت‌شلوار، روتختی و… کاربرد زیادی دارد. ساتن و فاستونی از انواع بافت های تاروپودی هستند.
۲) بافت حلقوی پارچه
نوع بعدی بافت پارچه بافت حلقوی بوده که knitted و kinitting از اسامی رایج این نوع بافت است که در ایران با اسامی بافت گره‌ای، حلقوی و کشباف شناخته می‌شود. (معنای لغوی knit گره است). بافت حلقوی یا knitting متشکل از نخ‌های متوالی حلقوی شکل است که از طرف دیگر توسط به حلقه همانند خود کشیده میشوند.
برخلاف پارچه‌های تاروپودی که نخ‌ها فقط با هم تماس دارند، حلقه‌های کشباف از اطراف به حلقه‌های دیگر متصل بوده و گره می‌خورد. نخ‌ها در این طرح بافت پارچه، بر عکس بافتهای تار و پودی که به هم فشرده میشوند، دارای فضای مانور بیشتری هستند از همین رو معمولاً نسبت به تار و پودی، نیروی کششی بیشتری را در خود ذخیره می‌کنند که به آن حالت کشسانی کمی می‌دهد و به همین علت آن را کشباف نیز می‌نامند.
مطالعه بیشتر: با اضافه پارچه چه کنیم
انواع بافت پارچه حلقوی
این دسته از پارچه‌ها دارای چند نوع دسته‌بندی است. در ایران، تریکو بسیار رایج بوده و به اشتباه در برخی مواقع واژه تریکو را برای حلقوی پودی یا weft knitting به کار می‌برند. درحالی‌که تریکو یکی از انواع بافتهای حلقوی تاری است. در اینجا به انواعی از بافتهای حلقوی اشاره می‌کنیم:
پارچه‌های حلقوی پودی
از انواع پارچه‌های حلقوی، پارچه‌های حلقوی پودی است که توسط ماشین‌های تخت و گرد تولید می‌گردند. پشت این پارچه با روی آن متفاوت است و کمی حالت کشسانی دارند. این نوع از بافت به کشباف نیز مصطلح بوده و گاهی نیز آن را با تریکو می‌شناسند.
پارچه‌های تریکو یا حلقوی تاری
پارچه‌های حلقوی تاری از لحاظ نوع بافت و موارد استفاده با حلقوی پودی بسیار متفاوت هستند. حلقوی تاری استحکام بالا و انعطاف‌پذیری پایین‌تری نسبت به کشباف داشته و موارد استفاده آن در پوشاک کمی متفاوت است. این نوع بافت در رومبلی، توری، لباس ورزشی، لباس‌های زیر و دیگر موارد استفاده‌های بسیاری دارد. تصویر زیر نشان‌دهنده دستگاه حلقوی تاری است.
بافت تاروپودی (weaving)
پارچه‌های تار و پودی، بدون گره و با روی‌هم قرارگرفتن تاروپود بافته میشوند. این نوع از بافت دارای سه دسته پایه‌ای بوده که شامل بافت تافته (ساده)، بافت سرژه (جناغی) و ساتن هستند و هر کدام مشتقات متعددی دارند. تصویر زیر نشان‌دهنده فرم کلی این سه نوع بافت است.
- طرح بافت ساده (تافته): طرح بافت ساده یا تافته دارای ساده‌ترین طرح پارچه بوده که قرارگرفتن تاروپود در آن بهصورت منظم و یک‌درمیان خواهد بود.
- طرح بافت سرژه (جناغی): در این بافت تاروپود بهصورت دو در میان یا بهصورت سه در میان بر روی‌هم قرار خواهند گرفت و باعث ایجاد خط‌های مورب بر روی پارچه می‌شود.
- طرح بافت ساتن: در این نوع بافت تاروپود بهصورت صاف قرار دارد و در قیاس با سایر طرح‌ها گران‌تر بوده و جزو پارچه‌های محبوب محسوب میگردد.
انواع بافت حلقوی (knitting) مورد استفاده در صنعت پوشاک
اگر شما با اسامی پارچه های ایرانی آشنا شده اید نیاز دارید تا با انواع بافت آن هم آشنا شوید. دودسته از بافت به نام‌های بافت حلقوی تاری و بافت حلقوی پودی در صنعت پوشاک بسیار مورداستفاده قرار میگیرند.
- کاربرد بافت حلقوی تاری در صنعت پوشاک: این نوع بافت دارای بافت مستحکم‌تری است و به نسبت حلقوی پودی انعطاف‌پذیری کمتری دارد. موارد استفاده آن را می‌توان در لباس‌های ورزشی، پارچه‌های توری یا بدنه برخی از کفش‌ها مشاهده کرد.
- کاربرد بافت حلقوی پودی در صنعت پوشاک: با ماشین‌های بافندگی تخت باف و گردباف بافته میشوند که گاهی تریکو یا کشباف نیز نامیده میشوند. یک‌رو (jersey) دورو (interlock) ریب (rib) جودون (pique)، دورس (terry) و… از این نوع پارچه‌ها محسوب می‌گردند. در تصویر زیر تفاوت پشت‌ورو و نحوه تشخیص جهت پارچه‌های حلقوی پودی نشان‌داده‌شده است.
همه چیز در مورد خصوصیات پارچه
از عواملی که بر روی انواع بافت پارچه تأثیرگذارند تاب نخ، تراکم پارچه، چروک‌پذیری و برگشت‌پذیری از چروک، راحتی پارچه، آویزش پارچه، ضخامت پارچه و زیردست پارچه است.
۱) تاب نخ
هزاران سال است که انسان به این مسئله پی برده است که اگر دسته‌ای از الیاف را بکشد و آن‌ها را موازی با هم تاب دهد، این الیاف به هم پیچیده میشوند و با یکدیگر درگیر شده و در نتیجه رشته‌ای مقاوم به نام نخ ایجاد می‌شود. یکی از عواملی که می‌تواند بر کیفیت پارچه تأثیر بگذارد تاب نخ است.
برای این که تصویر دقیقی از سطح مقطع نخ در پارچه تهیه شود از دستگاهی مخصوص در آزمایشگاه استفاده می‌شود. پارچه‌هایی که از نخی با تاب کم تهیه شده باشند بافتی نرم، صاف و حجیم دارند و پارچه‌هایی که از نخی با تاب زیاد تهیه شده باشند بافتی سفت، زبر و توپر دارند.
۲) تراکم پارچه
اصطلاح تراکم پارچه که یکی دیگر از خصوصیات پارچه است به معنای نزدیکی نخ‌ها به یکدیگر در پارچه است و به‌عبارت‌دیگر به تعداد نخ‌ها در یک‌سانتی متر از طول و یا عرض پارچه تراکم نخ گفته می‌شود. تراکم پارچه بر خصوصیات فیزیکی پارچه مانند میزان عبور هوا، پوشانندگی پارچه، استحکام، وزن و چروک‌پذیری پارچه تأثیر می‌گذارد.
در صنعت نساجی پارچه‌ای که تراکم بیشتری داشته باشد از کیفیت بیشتری برخوردار است. برای مثال هر چقدر تراکم پارچه بیشتر باشد وزن آن نیز بیشتر است و همچنین تراکم پارچه باعث استحکام پارچه می‌شود و باعث خواهد شد پارچه کمتر دچار تغییر شکل شود.
۳) چروک‌پذیری و برگشت‌پذیری از چروک
هر پارچه ممکن است با مرور زمان و استفاده چروک شود و در نتیجه باعث ایجاد ظاهر ناخوشایندی برای لباس خواهد شد. خطوط چروک در اثر خم‌شدن، تا شدن و یا تحت‌فشار قرارگرفتن نواحی مختلف لباس به وجود می‌آیند. آستین و پارچه شلوار از جمله نواحی لباس هستند که بیشتر از سایر نواحی لباس چروک میشوند.
این چروک شدگی را می‌توان در خطوطی که در پشت زانو و ناحیه آرنج وجود دارد به‌راحتی مشاهده کرد. اما پس از این که فشار آرنج و زانو از روی پارچه برداشته شوند خطوط چروک به‌تدریج باز میشوند و از بین می‌روند. یکی دیگر از ویژگی‌های پارچه قابلیت برگشت‌پذیری از چروک است.
این قابلیت به این معناست که پارچه بتواند تا شدن و خطوط ناخوشایندی که در پارچه ایجاد شده است را از بین ببرد. البته روی پارچه‌ها عملیات تکمیلی ضدچروک انجام می‌شود که می‌تواند از چروک شدن پارچه جلوگیری کند و یا باعث کاهش چروک شدگی پارچه شود.
۴) راحتی پارچه
در بررسی انواع بافت پارچه باید بگوییم که یکی دیگر از خصوصیات پارچه، راحتی پارچه است. راحتی به معنای حس خوبی است که در اثر هماهنگی روانی و فیزیکی بین انسان و محیط ایجاد می‌شود، می‌توان راحتی پارچه و یا لباس را از سه جنبه بررسی کرد:
- راحتی رطوبتی
- راحتی لمسی
- راحتی حرارتی
پیشنهاد فروشگاه اینترنتی روچی
راحتی رطوبتی
وقتی انسان فعالیت‌های شدید بدنی مانند ورزش انجام می‌دهد دمای بدن افزایش پیدا می‌کند و برای این که دمای بدن متعادل شود بدن عرق می‌کند، پس از مدتی عرق تبخیر می‌شود و تبخیر عرق باعث خنک‌شدن بدن می‌شود، حال نیاز است که رطوبت تبخیر شده از منافذ لباس خارج شوند.
یکی از ویژگی‌هایی که پارچه‌ها و لباس باید داشته باشند این است که رطوبت تبخیر شده بتواند از منافذ آن‌ها خارج شود. لباس یا پارچه‌ای که چنین ویژگی یا قابلیتی را نداشته باشد باعث می‌شود که عرق روی بدن جمع شود و در نتیجه باعث ناراحتی فرد شود. در چنین شرایطی پارچه باید به‌گونه‌ای باشد که بتواند رطوبت را به خود جذب کند و در نتیجه پس از جذب رطوبت، رطوبت از سطح پارچه تبخیر شود.
مطالعه بیشتر: جنس پارچه میکرو چیست
راحتی لمسی
راحتی لمسی به معنای این است که وقتی فرد پارچه را لمس می‌کند چه احساسی به او دست می‌دهد، این احساس می‌تواند احساس نرمی، انعطاف‌پذیری، خارش، سوزش، صافی، زبری، احساس سوزن‌سوزن‌شدن و یا سفتی باشد.
راحتی حرارتی
یکی از دلایلی که انسان از پوشاک استفاده می‌کند این است که در شرایط آب‌وهوایی مختلف باعث راحتی بدن انسان شود، برای مثال در فصول سرد بتواند انسان را گرم نگه دارد و در فصول گرم بتواند دمای بدن را متعادل نگه دارد. به‌عبارت‌دیگر، در واقع پوشاک یک عایق حرارتی برای بدن و محیط اطراف است.
نکته‌ای که باید در مورد خصوصیت راحتی حرارتی پارچه به آن توجه داشته باشید این است که چون میان الیاف و نخ‌ها فواصلی وجود دارد و این فواصل با هوا پر میشوند می‌توان گفت بخشی از حجم پارچه را هوا تشکیل می‌دهد که این هوا مانند یک عایق حرارتی عمل می‌کند و می‌تواند مانع از نفوذ گرما و سرما به بدن شود.
۵) آویزش پارچه
یکی دیگر از خصوصیات پارچه که باید به آن اشاره کنیم آویزش پارچه است، آویزش پارچه در مواردی مانند دامن و پرده از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و به این معناست که پارچه در هنگام آویزان شدن تحت وزن خود بتواند چین‌خوردگی‌های زیبا و خوش‌فرم ایجاد کند. این ویژگی پارچه باعث خوش‌فرمی ظاهری می‌شود.
مطالعه بیشتر: تشخیص جنس پارچه
۶) ضخامت پارچه
همان‌طور که می‌دانید فاصله بین سطح رویی و سطح زیری یک شی را ضخامت آن شی می‌گویند. برای پارچه نیز همین‌گونه است و به فاصله بین سطح رویی و زیری آن ضخامت پارچه گفته می‌شود. نکته‌ای که در مورد ضخامت پارچه باید به آن توجه داشته باشید این است که ضخامت پارچه می‌تواند بر گرمی پارچه اثر بگذارد.
همان‌طور که قبلاً هم گفتیم به دلیل فواصلی که میان الیاف و نخ‌ها وجود دارد هوا در بین فواصل قرار می‌گیرد که می‌تواند نقش عایق حرارتی را برای بدن ایفا کند و از بدن در برابر گرما و سرما محافظت کند. در پارچه‌هایی که ضخامت بیشتری دارند هوای بیشتری محبوس میشوند و به همین دلیل این پارچه‌ها نسبت به پارچه‌های نازک‌تر گرمای بیشتری را برای بدن فراهم می‌کنند.
۷) زیر دست پارچه
زیر دست پارچه به معنای این است که فرد در هنگام لمس پارچه چه واکنش حسی خواهد داشت که معمولاً این واکنش حسی با کلماتی همچون نرم، صاف، زبر و سفت بیان می‌شود. به همین دلیل که بسیاری از افراد در هنگام خرید پارچه آن را لمس می‌کنند و حسی که در هنگام لمس پارچه و یا به عبارتی زیر دست پارچه به این افراد دست می‌دهد در خرید پارچه بسیار تأثیرگذار است.
انتخاب بهترین طرح بافت پارچه
همان‌طور که متوجه شدیم نوع درهم‌رفتگی نخ‌ها نشان‌دهنده طرح بافت پارچه خواهد بود و باتوجه‌به ویژگی‌های ظاهری، فیزیکی، نوع بافت و کاربردهایش بخشبندی میشوند. دو نوع اصلی در بافت پارچه تاری پودی و حلقوی بوده و هر کدام دارای مشخصات و زیر دسته‌ای خواهند بود. باتوجه‌به کاربرد آن نوع بافت آن با دستگاه انجام خواهد شد. برای خرید اینترنتی پارچه ارزان می توانید به فروشگاه اینترنتی روچی سر بزنید و بهترین و جدیدترین مدل های پارچه را از آنجا تهیه کنید.
سؤالات متداول
منسوجات تاری پودی به چند دسته تقسیمبندی میشوند؟
ر طبق نوع بافت به سه دسته ساده (تافته)، ساتن و سرژه تقسیمبندی میگردد.
انواع بافت پارچه کدام هستند؟
بافتهای پارچه به دودسته بافت تاروپودی و بافت حلقوی بخشبندی میشوند.
بافت ساتن چه نوع بافتی است؟
این نوع بافت از محبوبترین انواع بافت پارچه حساب شده و در آن تاروپود بهصورت صاف قرار میگیرند.
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
5 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
ممنون
پارچه دوخت پاتن چیه پس؟
سلام. معمولا پارچه های ایرانیه که به سفارش خود برند پاتن براش تولید میشه.
با سلام ما یک شرکت تولیدی لوازم پزشکی هستیم میخواهیم پارچه ای تولید کنیم که تار ان کش و پود ان از نخ پشمی باشد سپاسگزاریم اگر راهنمایی بفرمایید در صورت امکان به ایمیل جواب ارسال نمایید با سپاس
سلتم اگر درمورد بافندگی هرمشکل یاسوالی باشد آماده حل وپاسخگویی هستیم