منسوجات بی بافت چیست؟ توضیحات کامل در مورد منسوجات بی بافت

تولید منسوجات بی بافت یکی از سریع‌ترین صنایع روبه‌رشد در صنعت نساجی است. این صنعت از اواخر قرن بیستم ظهور کرده و در بیست سال اخیر رشد ۱۰ درصدی داشته است. پیشرفت این نوع صنعت در آینده نیز مثبت ارزیابی شده و کشورهای زیادی در سراسر جهان از آن استقبال کرده‌اند. منسوجات بی بافت حدود ۲۰ درصد از تولیدات را در صنعت نساجی تشکیل داده و با توجه به سرعت بالای ماشین‌های تولید و هزینه پایین مواد اولیه، می‌توان تولید پارچه را با قیمت مناسب‌تر و در حجم انبوه انجام داد.

الیافی که برای تولید منسوجات بی بافت به کار می‌روند طبیعی یا مصنوعی بوده که الیاف مصنوعی کاربرد بیشتری در این زمینه داشته و از نظر هزینه نیز صرفه اقتصادی بالاتری دارند. انواع پلیمرها برای تولید پارچه بی بافت به کار رفته و محبوب‌ترین آن‌ها که از نظر مواد اولیه بسیار به صرفه است، پلی پروپیلن است. می‌توان گفت پارچه‌های نمدی که در ایران قدمت بسیار زیادی دارند، از اولین منسوجات بدون بافت هستند و در حال حاضر و پس از دوران کرونا، ایران با تولید ماسک‌های صورت در زمینه تولید پارچه‌های بی بافت پیشرفت زیادی داشته است.

در مقالات قبلی متوجه شدیم که منسوجات چیست و در این مقاله پس از آشنایی با اینکه منسوجات بی بافت چیست و روش‌های تولید پارچه با این تکنولوژی، خواص و کاربردهای آن را بررسی کرده و همچنین مزایا و معایب این نوع پارچه‌ها در صنعت نساجی را برمی‌شمریم.

منسوجات بی بافت چیست؟

منسوجات بی بافت چیست؟ در روش بی بافت یا Nonwoven از نخ استفاده نشده و الیاف به طور مستقیم با انجام فرایندهایی به پارچه تبدیل می‌شوند. در این روش از تاروپود و ماشین آلات مربوط به آن خبری نیست و الیاف پارچه با روش‌های مکانیکی، حرارتی یا شیمیایی به هم گره خورده و پارچه را تشکیل می‌دهند.

به طور کلی می‌توان گفت برای تولید منسوجات بی بافت، الیاف به طور مستقیم به پارچه تبدیل شده و مراحل میانی که شامل جابه‌جایی مواد، نیروی کار و غیره هستند از بین رفته و به همین دلیل هزینه تولید آن نیز پایین‌تر از سایر پارچه‌ها شده و خرید پارچه آسان‌تر می‌شود.

در روش تولید پارچه بی بافت الیاف مستقیماً به پارچه تبدیل شده و بافندگی و ریسندگی در این میان وجود ندارد. مراحل تشکیل لایه و اتصال آن‌ها به یکدیگر، جایگزین ریسندگی شده و با روش‌های ذکر شده صورت می‌گیرند. کیفیت نهایی پارچه‌های تولید شده با این روش به الیاف به کار رفته در آن بستگی دارد که به طور کلی استحکام بالایی داشته و خواص زیادی نسبت به هزینه تولیدی دارند.

روش‌های تولید منسوجات بی بافت

همان‌طور که در مقدمه اینکه منسوجات بی بافت چیست گفته شد در مراحل تولید پارچه بی بافت، الیاف پارچه با روش‌های مکانیکی، حرارتی یا شیمیایی به هم متصل شده و پارچه را تشکیل می‌دهند. برخی از پارچه‌ها با عملیات سوزن زنی که روشی مکانیکی است، در کنار هم قرار گرفته و با درگیر شدن در هم به پارچه تبدیل می‌شوند. در تکنیک سوزن زنی، سوزن‌های خارداری در داخل و خارج از بافت حرکت کرده و الیاف را به هم گره می‌زنند و در نهایت پارچه را تولید می‌کنند.

نوع دیگری نیز از منسوجات بی بافت وجود دارد که در آن الیاف با داشتن خاصیت ترموپلاستیکی، در اثر حرارت به یکدیگر پیوند خورده و پارچه را ایجاد می‌کنند که روش حرارتی نام دارد. روش دیگری که به شیمیایی معروف است، از چسب برای اتصال الیاف به یکدیگر استفاده می‌کند.

در روش تولید پارچه بی بافت برای بافت پارچه نیاز به دستگاه‌های ریسندگی نبوده و در حال حاضر این روش تحولی بزرگی در صنعت نساجی به حساب می‌آید. تراکم پارچه در پارچه‌های بی بافت باید کمتر از ۰.۴ گرم بر سانتیمتر مکعب باشد.

خواص منسوجات بی بافت

پارچه‌هایی که با روش بی بافت تولید می‌شوند، فاقد ریزش بوده و مشکل برش محل تقاطع نخ‌ها که در پارچه‌های ریسیده شده وجود دارد، از بین رفته است. کشسانی پارچه بی بافت کمتر از بافته شده بوده و ضخامت آن نیز زیاد است. این نوع پارچه‌ها دوام بالایی داشته و در برابر پارگی نیز مقاوم هستند.

ضد آب بودن نیز از دیگر خواص این پارچه‌ها بوده و همچنین نسبت به سختی و محکمی که دارند، انعطاف پذیر هستند. پارچه‌های بی بافت سبک، بدون پرز و فرم دهی آسان هستند. اضافه کردن قابلیت تنفس پذیری و جذب رطوبت نیز با توجه به مواد اولیه در تولید این پارچه‌ها امکان پذیر است.

معرفی چند نمونه پارچه بی بافت

در ادامه مقاله منسوجات بی بافت چیست به معرفی چند نمونه از پارچه بی بافت می‌رسیم که در بخش‌های مختلفی کاربرد دارند:

این ها فقط چند نمونه از انواع پارچه‌های بی بافت هستند. با توجه به پیشرفت‌های اخیر در صنعت نساجی، روز به روز انواع جدیدی از پارچه‌ بی بافت با خواص و کاربردهای مختلف تولید می‌شود.

مواد اولیه در تولید منسوجات نبافته چیست؟

الیاف مصنوعی مانند پلی استر، پلی اتیلن، ریون، پلی پروپیلن، نایلون و پلی یورتان برای تولید پارچه‌های بی بافت استفاده می‌شوند که پلی پروپیلن بیشترین استفاده را در این صنعت دارا است. این پلیمر هزینه مواد اولیه پایینی داشته و به همین دلیل از آن برای تولید انبوه استفاده می‌کنند. این پلیمر از سال ۱۹۶۰ وارد چرخه تولید شده و بالاترین بازدهی و توان را در پوشانندگی دارا است. نقطه ضعف پلی پروپیلن پایداری کم آن در مقابل اشعه ماورا بنفش است که با افزودنی‌های پایدارکننده این مشکل تا حدود زیادی از بین رفته است.

پلی استر نیز کاربردی مشابه با پلی پروپیلن داشته؛ ولی هزینه تولید آن بالاتر است. منسوجات تولید شده با پلی استر استحکام کششی بالاتری دارد و پایداری حرارتی آن‌ها نیز بیشتر است و مزیتی که دارد این بوده که رنگ کردن و ایجاد چاپ بر روی این پارچه‌ها به راحتی انجام می‌شود. منسوجاتی که با الیاف نایلون تهیه می‌شوند نیز هزینه تولید بالاتری داشته؛ ولی استحکام و جذب رطوبت در آن‌ها بسیار بیشتر از موارد مشابه است.

از الیاف طبیعی مانند پشم، پنبه و غیره نیز می‌توان پارچه‌های بی بافت تولید کرد؛ ولی به دلیل نداشتن صرفه اقتصادی اکثر تولیدکنندگان به سمت الیاف مصنوعی می‌روند. به طور کلی انواع مختلف الیاف طبیعی و مصنوعی، الیاف با طول کوتاه، معمولی و یا فلامنت‌های بسیار بلند برای تولید این پارچه‌ها به کار می‌روند و کیفیت نهایی پارچه تولید شده به این الیاف بستگی دارد.

کاربرد منسوجات بی بافت

منسوجات نبافته چیست؟ بسیاری از پارچه‌هایی که در روش بی بافت تولید می‌شوند، یک‌بارمصرف بوده و در تولید اقلامی مانند ماسک، انواع دستمال‌های خشک و مرطوب، پدهای بهداشتی، پوشک بچه، روپوش و گان‌های جراحی، انواع کلاه پزشکی، رومیزی، روتختی و… استفاده می‌شوند. این پارچه‌ها برای آستری نیز در میان پارچه‌های دیگر به کار رفته و باعث سفت‌تر شدن پارچه، عایق شدن آن در برابر رطوبت و زیباتر نشان داده شدن لباس می‌شوند.

منسوجات بی بافت یا به صورت چسبی بوده که با حرارت دیدن بر روی پارچه می‌چسبند و اکثر پارچه‌های آستری از این نوع هستند و یا چسبی نبوده و برای عایق شدن از آن‌ها استفاده می‌شود. در بسیاری از لباس‌هایی مانند انواع کاپشن برای عایق شدن در برابر نفوذ آب از این پارچه آستری استفاده خواهد شد. کاربرد منسوجات بی بافت برای تولید بسیاری از پوشاک، لباس‌های ورزشی و لباس‌های خواهد بود.

کاربرد منسوجات بی بافت فقط به صنایع بهداشتی و پزشکی محدود نمی‌شود. در صنعت نیز از پارچه‌های بی بافت در فرایند تولید خودرو همانند کف‌پوش‌ها، انواع فیلترها و آسترهای صندوق عقب بهره گرفته شده است. در صنعت کشاورزی نیز برای تولید کیسه‌های بسته بندی میوه و سبزی‌ها می‌توان از این نوع پارچه‌ها استفاده کرد.

مزایای منسوجات بی بافت

تا اینجای مقاله متوجه شدیم که منسوجات نبافته چیست و در ادامه بهتر است در مورد مزایای آن صحبت کنیم. 

• هزینه تولید پایین‌تری نسبت به سایر منسوجات دارند.
• ماشین‌های تولید این پارچه ها سرعت تولید بالایی داشته و در نتیجه تعداد تولیدات بالاتر می‌رود.
• پارچه‌های تولید شده به این روش نخ کش نمی‌شوند.
• به دلیل حذف دستگاه‌های ریسندگی، کاهش انرژی و نیروی کار، هزینه تولید در این پارچه‌ها کاهش پیدا می‌کند.
• قابلیت تولید از الیاف بازیافتی را دارند.
• انواع پارچه بی بافت در محدوده وزنی مشخصی قابل تولید هستند.
• الیافی که در سایر صنایع نساجی قابل استفاده نیستند را می‌توان به عنوان مواد اولیه در این تولید پارچه‌های بی بافت به کار برد.

معایب منسوجات بی بافت

منسوجات بی بافت مانند هر منسوجاتی دارای ایراداتی نیز هستند که جزو معایب آن‌ها محسوب می‌گردد که به شرح زیر نام برده می‌شوند:

• استحکام و دوام برخی منسوجات تولید شده با مواد اولیه بی کیفیت در پارچه‌های بی بافت کمتر از پارچه‌های تولید شده با ماشین آلات بافندگی و ریسندگی است.
• امکان رنگرزی و چاپ بر روی این پارچه‌ها کمتر از سایر پارچه‌ها است.
• بازیافت نشدن برخی منسوجات بی بافت و آسیب به محیط زیست از معایب این پارچه‌ها به حساب می آید.

منسوجات بی بافت؛ تولید پارچه با فناوری نوین

پیشرفت تکنولوژی صنعت نساجی را دچار تحول بسیاری کرده و انواع مختلفی از پارچه‌ها با فناوری‌های نوین در حال تولید هستند. پارچه‌های بی بافت از اواخر قرن بیستم به بازار عرضه شدند که از ماشین آلات ریسندگی و بافندگی برای تولید پارچه استفاده نکرده و روش‌های مکانیکی، حرارتی و فیزیکی را در فرایند ایجاد پارچه به کار می‌برند. پارچه‌هایی که با روش بی بافت تولید می‌شوند به دلیل عدم استفاده از ماشین آلات، کاهش انرژی و نیروی کار بسیار مقرون به صرفه هستند و حتی می‌توان از مواد بازیافتی آن‌ها را تولید کرد.

این پارچه‌ها سبک، مقاوم، بدون پارگی، ضدآب، بدون پرز و فاقد ریزش هستند که اکثراً به صورت یک‌بارمصرف تولید می‌شوند. در حال حاضر از این پارچه‌ها در تولیدات لباس استفاده شده و آن را در خرید لباس زنانه و مردانه مشاهده می‌کنیم. با توجه به نیاز گسترده جهانی به انواع منسوجات، انواع بافت‌های حلقوی و تار و پودی با ماشین آلات ریسندگی پاسخگوی نیاز افراد نبوده و بسیاری از تولیدکنندگان در سراسر جهان به سوی این نوع پارچه‌ها گرایش پیدا کرده‌اند و رشد مصرف آن از سایر محصولات در صنعت نساجی بالاتر بوده است.

تولید بسیاری از منسوجات مانند انواع آستری، ماسک و گان‌های پزشکی، انواع فیلترها و غیره فقط با روش بی بافت انجام می‌شود و جایگزین کردن آن با ریسندگی‌های تار و پودی از نظر اقتصادی و حتی کیفیت به صرفه نیست. به طور کلی کاربرد پارچه‌های بی بافت در زندگی ما بسیار زیاد بوده و حتی بدون اینکه بدانیم، روزانه از بسیاری از فرآورده‌های آن استفاده می‌کنیم.

سوالات متداول

منسوجات بی بافت چیست؟

منسوجات بی بافت پارچه‌های بدون فرایند ریسندگی و بافندگی بوده که به روش‌های مکانیکی، حرارتی و شیمیایی تولید می‌گردند.

کاربرد منسوجات بی بافت در چیست؟

از این پارچه‌های تولید شده در صنعت پزشکی، صنعت بهداشت و حتی تولید پوشاک استفاده می‌شود.

منسوجات بی بافت قابلیت بازیافت دارند؟

بله، اکثر محصولات تولید شده از منسوجات بی بافت از مواد بازیافتی بوده و قابلیت بازیافت را خواهند داشت.