عوامل موفقیت کشورهای پیشگام در صنعت نساجی و پوشاک
در متن پیش رو قصد داریم به صنعت نساجی در کشورهای موفق در این زمینه بپردازیم و عوامل موفقیت آن‌ها را بررسی کنیم تا شاید با بهره‌گیری از این راهکارها، شاهد رشد این صنعت در کشور نیز خود باشیم.
در بررسی بازار جهانی نساجی و پوشاک، سه گروه کشور نقش تعیین‌کننده‌ای در این صنعت دارند که در ادامه به بررسی فاکتورهای موفقیت آن‌ها می‌پردازیم:
- کشورهایی که پیشگام اولیه‌ی این صنعت بودند؛
- کشورهایی که در دهه‌ی ۷۰-۶۰ میلادی وارد این تجارت شدند؛
- کشورهایی که در چند سال اخیر به سرعت صاحب این صنعت شدند.
عملکرد کشورهای مختلف در صنعت نساجی، مد و پوشاک
انگلستان، ایتالیا و آلمان
از مهم‌ترین کشورهای گروه اول انگلستان است که نتوانست خود را با شرایط بین‌المللی تطبیق دهد، ولی ایتالیا و آلمان به خوبی با بازار جهانی هماهنگ شدند. ایتالیا با سرمایهگذاری روی طرح‌های ابداعی و مکانیزه کردن فناوری توانست در صدر جدول صادرکنندگان قرار گیرد.
آلمان مشکلات گرانی نیروی کار را از طریق افزایش سرمایهگذاری و عقد قرارداد با بعضی کشورها مرتفع سازد و از صادرکنندگان عمده‌ی این صنعت شود.
از کشورهای دیگر نسل اول و حلقه‌ی ارتباطی کشورهای نسل اول با دوم، ژاپن است. زمانی حدود ۴۰ درصد صادرات آن را منسوجات تشکیل می‌داد، اما ظهور نسل دوم یعنی کره جنوبی، تایوان و هنگ‌کنگ، موجب تضعیف این صنعت در ژاپن شد. در مسیر تکاملی این صنعت، کشورهایی چون مالزی، فیلیپین، تایلند، ویتنام، اندونزی، ماکائو و چند کشور دیگر به این صنعت راه یافتند.
ژاپن
برخی از عواملی که سبب موفقیت ژاپنی‌ها شد شامل موارد زیر است که توسط آقای نامبو صاحب یک شرکت بزرگ تجاری در سمینار آموزشی بررسی بازار البسه‌ی ژاپن در تهران عنوان شد:
- تولید با کیفیت خیلی بالا و مطابق با سلیقه‌ی مشتری
- انجام خدمات بعد از فروش
- ارایه‌ی محصولات جدید و مد روز
- تحویل به موقع کالا به مشتری
- تلاش فراوان در بازاریابی، شناخت بازارها و احتیاجات آن‌ها
- رسیدگی سریع به شکایات
ژاپنی‌ها در رده‌ی کالاهای با کیفیت خوب و قیمت بالا مقام نخست را دارند و برای تولید کالاهای با کیفیت و مطابق خواست مشتری نیز گروه‌های کنترل کیفیت را در کارخانه‌ها و کارگاه‌ها تشکیل داده‌اند.
کره‌ی جنوبی
نساجی کره با ۱/۱۵ درصد از ارزش افزوده و داشتن ۵/۲۳ درصد از اشتغال و سهم ۲۵ درصدی از صادرات، دارای جایگاه خاصی در این کشور است. در سال ۱۹۸۶ در کره قوانینی با اهداف تبدیل صنایع نساجی به صنایع مشابه مانند کشورهای صنعتی جهان تا سال ۲۰۰۰، بهبود کیفیت کالاها و به وجود آوردن بازارهای صادراتی تصویب شد.
در این راستا ماشین‌آلات مدرن جایگزن ماشین‌های قدیمی شدند و اتوماسیون افزایش یافت. صادرکنندگان تلاش بسیاری برای رفع موانع گمرکی در کشورهای توسعه یافته و مقابله با رقابت شدید بین‌المللی انجام دادند که اهم آن‌ها به شرح زیر است:
- سرمایهگذاری در آسیای میانه برای ایجاد تولید محلی و نمایندگی‌های فروش؛
- طرح و اجرای سیاست‌هایی برای تولید کم از نمونه‌های متنوع و تولید نمونه‌هایی با ارزش افزوده‌ی بالا؛
- بالا بردن سطح کیفیت برای رسیدن به سطح رقابت بین‌المللی.
مقامات صنعت نساجی به دلیل بالا رفتن دستمزد، برای این‌که به مقام جهانی آن‌ها لطمه وارد نشود، سعی در حفظ کیفیت محصولات خود کردند. کره طرحی را تحت عنوان « تنظیم سیاست منطقی برای بازاریابی بهتر» با هدف رسیدگی سریع به نیاز و تقاضا اجرا کرد. بر اساس این سیستم، تقاضای مصرف‌کننده به سرعت به قسمت تولید منعکس می‌شود. همزمان با این اقدام بخش جمع‌آوری اطلاعات تقویت می‌شود و مراکز پوشاک به منظور بررسی سلیقه و تمایلات مردم تشکیل می‌شود. این طرح باعث شد وابستگی به بازارهای امریکا و اروپا کاهش و صادرات افزایش یابد. در مورد پیشرفت ساختار تولید نیز اقدامات زیر انجام شد:
- بهینه‌سازی هماهنگ تجهیزات تولیدی؛
- تهیه‌ی تجهیزات، ماشین‌آلات و ابزارهای اتوماتیک؛
- بهره‌گیری مناسب از ماشین و ابزارهای نساجی داخلی؛
- صرفه‌جویی در مصرف نیروی انسانی در تولید؛
- تولید با حجم اندک، تنوع فراوان و ایجاد سیستم پاسخگویی سریع به سفارشات.
تایوان
تایوان از مهم‌ترین کشورهای نسل دوم بود که رشد اقتصادی خود را مرهون این صنعت است. افزایش هزینه‌ی کارگر، محدودیت‌های حجمی صادرات به اروپا و امریکا، تایوان را به سوی تولید و صدور محصولاتی با ارزش بالا سوق داد و به عنوان یکی از کشورهای صادرکننده با قیمت بالا معروف شد. تحقیقات زیادی برای کسب سلایق و خواسته‌های مصرفکنندگان صورت گرفت. به این ترتیب تایوان در رتبه‌بندی کشورهای صادرکننده‌ی نساجی به بازارهای اروپا مقام سوم را کسب کرد. تایوان به خدمات پس از فروش، مطمئن بودن کالا و قبول سفارش با حجم کم اهمیت زیادی می‌دهد و از وجهه‌ی خوبی در بازار منسوجات برخوردار است. درجه‌ی اتوماسیون نیز در تایوان بالا است.
ترکیه
صنعت نساجی و پوشاک در ترکیه نقش مهمی در اقتصاد از نظر نیروی کار، سود سرمایه و فرصت‌های صادراتی دارد. توسعه‌ی این صنعت، مدیون فاکتورهایی از قبیل کیفیت مواد خام تولیدی، قیمت مناسب، نیروی کار ارزان و هزینه‌ی پایین هر واحد است. صنعت نساجی و پوشاک مبتنی بر صادرات ترکیه، با پذیرش قرارداد Custom Union Agreement رشد پیدا کرد.
ترکیه به عنوان دومین واردکننده‌ی پنبه، نقش مهمی در تعیین قیمت پنبه در جهان دارد. نخ پنبه‌ای ترکیه ۰٫۵ درصد سهم صادرات کل و ۲ درصد سهم صادرات نساجی و پوشاک را در جهان به خود اختصاص می‌دهد. ترکیه مقام هفتم بزرگترین تولیدکننده‌ی پنبه با ۴ درصد سهم جهانی و مقام پنجم تولیدکننده‌ی نخ پنبه‌ای با ۵ درصد سهم جهانی را دارد. داشتن مزایای نسبی مانند کیفیت مواد خام، نیروی کار ارزان و هم‌جواری با بازارهای بزرگ از علل این موفقیت هستند.
بعد از سال ۱۹۹۵، ترکیه در اروپا اولین کشور از نظر سرمایهگذاری در ماشین‌آلات ریسندگی الیاف کوتاه بود. ماشین‌های اپن‌اند در این کشور از تکنولوژی جدیدتری نسبت به ماشین‌های رینگ برخوردار هستند. امروزه به دلیل افزایش میزان رقابت، مهم‌ترین مساله هزینه است. قیمت مواد اولیه، نیروی کار ارزان و هزینه‌ی انرژی از کنترل کارفرما خارج شده است. بنابراین بسیاری از کارخانه‌ها در ترکیه به دلیل هزینه‌های بالا، ظرفیت تولید را کاهش دادند. همچنین برای خروج از بحران افزایش قیمت، سفارشات کاهش یافته و کارخانه‌ها در حال انتقال هستند و انجام سرمایهگذاری در کشورهای در حال توسعه مانند ازبکستان، آنگولا، ترکمنستان و چین که دستمزد پایین و هزینه‌ی کمتری دارند، افزایش یافته است.
بنابراین کارخانه‌ها یا به تنهایی تولید کامل انجام می‌دهند یا با همکاری شرکت‌های دیگر، تا بتوانند شرایط رقابت بهتری ایجاد کنند. خدمات بازاریابی نیز توسط هر کارخانه و ارتباط با مشتری و نیز جهت‌گیری به سمت ایجاد مارک‌های بین‌المللی به جای همکاری با بازرگانان، کارخانجات تولید نخ را پیش برده است.
پاکستان
مقادیر عمده‌ای پنبه در این کشور کشت می‌شود. سهم صنعت نساجی ۱۱ درصد تولید ناخالص ملی است. حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد مجموع صادرات این کشور از سوی صنایع نساجی پنبه‌ای و پوشاک که بزرگترین صنعت پاکستان است، صورت می‌گیرد. محصولات تولیدکنندگان صنعت نساجی متنوع است. این محصولات شامل نخ‌های بشرساز، پارچه و پوشاک مخلوط پنبه مطابق با تغییر خاص جهانی به سوی پوشاک مخلوط پنبه در برابر پوشاک کاملا پنبه‌ای می‌شود. بازار اصلی محصولات نساجی و پوشاک پاکستان، اتحادیه‌ی اروپا و امریکا است. نخ‌های پنبه کارد و پارچه‌ی ساتن پاکستان، سهم عمده‌ای در واردات امریکا دارند. نساجی پاکستان برای رقابت با کالاهای چینی، هندی و بنگلادشی مجبور به کاهش شدید قیمت شد اما وزارت نساجی به این صنعت کمک مالی اختصاص داد. همچنین از سوی این وزارتخانه، عواملی از قبیل رژیم تجارت جهانی، پارامترهای تولیدی و قیمت‌ها مورد بررسی قرار گرفتند. مدیران ارشد هر بخش به بررسی ضعف و قدرت آن بخش، با هدف ارتقای یک استراتژی و افزایش راندمان، تاثیرپذیری و رقابت‌پذیری هزینه‌ها پرداختند.
چین
صنعت نساجی و پوشاک در فرایند صنعتی شدن چین، بسیار مهم است. چین بزرگترین تولیدکننده‌ی پنبه و الیاف بشر ساخت در دنیا است که ساخت بزرگترین سیستم صنعت نساجی را به پایان رسانده است. یکی از اقدامات مقامات چینی، بهره‌گیری از تکنولوژی نوین و تمایل به جذب سرمایه‌های خارجی در این بخش از اقتصاد ملی بود. آنچه به رونق صادرات چین کمک کرده، قیمت نسبتا ارزان آن‌ها در بازار جهانی است. از این لحاظ چین رتبه‌ی اول را بین کشورهای صادرکننده‌ی محصولات نساجی به بازارهای اروپا دارد. افزایش هزینه‌های کار در کره و تایوان این فرصت را به چین داده است که با بهره‌گیری از نیروی کار ارزان خود با قدرت وارد بازار شده و به سرعت رشد کند.
نقاط مشترک سیاست‌های اقتصادی کشورهای پیشرو
با نگاهی به اقدامات صورت گرفته در کشورهایی که ذکر شد، متوجه نقاط مشترکی در سیاست‌های اقتصادی آن‌ها می‌شویم که اهم آن‌ها عبارت است از:
- کاهش هزینه‌های تولیدی و ضایعات از طریق اتوماسیون پیشرفته به منظور رقابتی کردن کالاها از لحاظ قیمت؛
- بهبود کیفیت و ارایه‌ی طرح‌ها و مدل‌های جدید مشتری‌پسند؛
- تحقیقات وسیع برای دستیابی به نظرات، خواسته‌ها و علایق واقعی مصرفکنندگان در بازارهای داخلی؛
- تنظیم برنامه‌های بازاریابی منطقی؛
- سعی در افزایش رقابت بین‌امللی؛
- ایجاد محیطی امن برای فعالیت‌های تولیدی و سرمایهگذاری؛
- حمایت منطقی و برنامه‌ریزی شده از فعالیت‌های تولیدی و صادراتی؛
- تنوع بخشیدن به تولیدات؛
- توجه زیاد به فعالیت‌های توزیعی، تحویل به موقع کالا به مشتری و رسیدگی سریع به شکایات؛
- توجه به بسته‌بندی به عنوان یکی از آمیخته‌های بازاریابی و خدمات پس از فروش.
| دلایل موفقیت کشورهای پیشگام در صنعت نساجی |
| توانایی در تطبیق با شرایط محیطی(بین‌المللی) |
| تولید با کیفیت بالا |
| ارایه‌ی محصولات جدید و مد روز |
| تلاش پیوسته در زمینه‌ی شناخت بازار و احتیاجات آن |
| تولید بر طبق سلیقه و نظر مشتری |
| پایین بودن بهره و عوارض دولتی |
| عدم پرداخت تعرفه‌های واردات از جمله ماشین‌آلات و مواد اولیه |
منبع: بررسی مشکلات صنعت نساجی در ایران و اقدامات صورت گرفته توسط کشورهای پیشرو در این صنعت، علیقلی روشن، کلثوم بختیاری، بررسی‌های بازرگانی، شماره ۴۸
نساجی هوشمند نقطه عطف صنعت نساجی
یکی از جدیدترین تکنولوژی‌هایی که در حوزه نساجی پا به عرصه گذاشته، نساجی هوشمند است که نتیجه آن منسوجاتی متفاوت است. منسوجاتی متفاوت از چیزی است که تا به حال دیدیم و حتی در برخی موارد، این صنعت در کنار جذابیت‌های متعدد خود، کمی ترسناک و مبهم به نظر می‌رسد.
نساجی هوشمند که نام‌های دیگری مانند نساجی الکترونیکی را به خود اختصاص داده و پارچه‌های هوشمند تولید می‌کند، در اصل نوعی از نساجی است که محصولات و منسوجات آن حاوی اجزای الکترونیکی هستند و امتیازات و ویژگی‌های انواع پوشیدنی‌ها، خودرو‌ها و سایر محصولات را افزایش می‌دهند.
تلخیص و بازنویسی: روشنک قاسمی
دیدگاهتان را بنویسید