آشنایی با انواع لایی و استفاده آن در خیاطی

اگر خیاط باشید و با دوخت انواع لباس ها آشنایی کامل داشته باشید، احتمالا می دانید که به منظور استحکام بخشیدن به برخی و لباس ها و یا قسمت های مختلف پارچه، از انواع لایی استفاده می شود. در واقع، استفاده از لایه، ایستایی لباس بالا برده و همچنین آن را مستحکم می کند.

استفاده از لایی مناسب لباس، مهمترین قسمت انتخاب لایی است. در این صورت، خیاط می تواند در برخی از قسمت های آن و یا در تمام لباس از لایی مناسب پارچه و یا لباس استفاده کند که به این وسیله در کنار اینکه ایستایی لباس بالا می رود، همچنین لباس خوش دوخت تر نیز می شود.

در حالت کلی، در برخی از قسمت های لباس بیشتر از سایر آن، از لایی استفاده می شود به عنوان مثال، سجاف جلوی مانتو و یا کت، جادکمه، یقه انواع لباس ها به خصوص مانتو و پیراهن مردانه، مچ آستین و همچنین دمپای برخی لباس ها و یا دمپای شلوار، قسمت هایی هستند که برای دوخت آنها از لایی استفاده می شود.

مزایا و موارد استفاده از لایی در لباس ها

• همانطور که گفته شد لایی در قسمت های مختلف انواع لباس به کار برده شده و در نتیجه آن، باعث تغییر در نحوه ایستایی و فرم لباس می شود.
• برخی پارچه ها تراکم بافت پایین تری دارند. معمولا این لباس ها مقاوم نبوده و بر اثر یک فشار و یا کشش دچار از هم جدا می شوند. معمولا به منظور دوخت این پارچه از لایی استفاده می شود تا قوام و استحکام آن افزایش پیدا کند.
• در اغلب موارد، به منظور افزایش دوام در دوخت پارچه های گران قیمت مانند پارچه ابریشم و یا برخی پارچه های مجلسی، از لایی استفاده می شود.
• در لباس هایی که با پارچه های لطیف دوخته می شوند، معمولا به علت استحکام بخشیدن به لباس و همچنین بالا بردن ایستایی آنها، از لایی استفاده می شود.
• در لباس هایی که اندامی تر هستند مانند اکثر لباس های مجلسی، بهتر است که از لایی استفاده شود. در این صورت هنگام حرکت فرد درزهای لباس به سادگی باز نمی شوند.
• در صورتی که قسمت هایی از لباس نیاز به گلدوزی و یا کاردست داشته باشید، به منظور ایست بهتر این تزئینات، باید لایی استفاده کرد.
• به منظور دوخت بهتر و آسان تر پارچه های کشی می تواند از لایی استفاده کنید. در این صورت ایستایی لباس افزایش پیدا کرده و حالت کشسانی پارچه گرفته می شود.
• برخی پارچه ها مانند پارچه های نخی، به سادگی چروک می شوند. در این نوع از پارچه ها می توانید به منظور جلوگیری از چروک شدن بیش از اندازه آنها از لایی مناسب استفاده کنید.

با انواع لایی آشنا شوید

همانطور که گفته شد، استفاده از لایی منجر به این امر می شود که کیفیت لباس افزایش پیدا کرده و همچنین، لباس ایستایی و ظاهر مناسب تری داشته باشد. در این صورت، لایی به عنوان یکی از ملزومات خیاطی و تولید پوشاک شناخته می شود.

در انتخاب لایی مناسب برای دوخت لباس باید به مقدار چسب لایی و میزان انعطاف پذیری آن توجه کرده و بسته به نوع پارچه و نوع لباس بهترین و مناسب ترین نوع لایه انتخاب شود.

لایی ها انواع مختلفی دارند که عبارتند از: لایی کاغذی، لایی زنجان، لایی پارچه ای، لایی یقه، لایی سوزنی پودری، لایی لنگان، لایی خشک، لایی شطرنجی، لایی گریوه، لایی تایوان، لایی حریر و پرشین، لایی زانفیکس و همچنین لایی کلاس که شامل انواع لایی های خارجی و لایی های فرانسوی و شطرنجی است.

در این مقاله، به معرفی ضروری ترین لایه ها پرداخته شده است. در واقع، آن دسته از لایی هایی که بیشترین کاربرد را در خیاطی دارند در ادامه معرفی شده اند تا برای خرید لایی راحت تر تصمیم گیری کنید.

• لایی حریر

لایی حریر در واقع همانند پارچه های نازکی است که یک سمت آن، چسب داشته و از همین سمت به پارچه مورد نظر چسبانده می شود. لایی حریر در انواع لباس ها می تواند مورد استفاده قرار بگیرد اما بیشتر کاربرد آن در دوخت مانتو و لباس مجلسی است. با استفاده از این لایه انواع لباس به خصوص مانتو ها ایستایی بهتری می گیرند و ظاهر مناسب تری پیدا می کنند.

لایی حریر، در سه نوع مختلف لایی حریر پیکاردی، لایه حریر پرشین و لایه حریر معمولی در بازار موجود است. نوع معمولی لایی حریر می تواند در انواع مختلف لباس استفاده شود. لایی حریر پیکاردی، به دلیل داشتن ضخامت معمولا در پالتوها و انواع لباس های زمستانه مورد استفاده قرار می گیرد. ضخامت لایی پرشین نیز مانند لایی حریر معمولی بوده و تنها تراکم چسب آن از لایی حریر معمولی بیشتر است. همچنین لایی حریر در رنگ بندی متنوع در بازار موجود است و فرد می تواند مطابق با سلیقه خود و رنگ لباسش، یک رنگ از لایی حریر را انتخاب کند.

در این جا ذکر این نکته نیز ضروری است که لایی حریر پرشین، در حال حاضر، تنها در دو رنگ مشکی و سفید در بازار موجود است اما در برابر، در وزن های مختلف و با انواع بافت متفاوت موجود هستند. همچنین، لایی پرشین باید قبل از استفاده آب کشیده شود زیرا بعد از آبرفت این لایی خالص می شود.

نحوه استفاده از لایی حریر

در صورتی که می خواهید در دوخت مانتو و یا لباس خود از لایی حریر استفاده کنید، توصیه می شود که در ابتدا لایی حریر را به تمام پارچه چسبانده و سپس پارچه را مطابق با الگوی مدنظرتان برش بزنید. در اکثر مانتو ها، معمولا تنها در قسمت جلویی مانتو، از لایی حریر استفاده می شود. لایی حریر معمولا با نام لایی ژرسه نیز شناخته می شود.

برای اینکه لایه به بهترین شکل ممکن به پارچه بچسبد، توصیه می شود که اتو را به هیچ وجه روی لایی نکشید. در این صورت شما در ابتدا باید لایی را از قسمتی که چسب دارد روی قسمت پشتی پارچه قرار داده و اتو بخار را روی آن قرار دهید. استفاده از اتو بخار باعث می شود که لایی بهتر روی پارچه فیکس شود. پس از مدت کوتاهی به صورتی که اتو روی لایی کشیده نشود، اتو را بردارید و در قسمت دیگر لایی قرار دهید. پس از چسباندن لایی به تمام پارچه، می توانید لباس خود را برش بزنید.

• لایی تایوان

لایی تابوان از انواع لایی بدون بافت و غیر شطرنجی است. این لایی از لایی حریر ضخامت بیشتری داشته و همچنین خشکی و آهار آن نیز در حد متوسط است.

لایه تایوان معمولا به منظور گلدوزی در قسمت های مختلف لباس استفاده می شود. علاوه بر آن، در کمر برخی از شلوار های زنامه، ترمه دوزی و یا انواع دیگر کار دست نیز کاربرد دارد..

• لایی لنگان

لایی لنگان نیز مانند لایی تایوان، از انوع لایی های بدون بافت و غیرشطرنجی است. اما این نوع لایه آهار بیشتری داشته و ضخیم تر و سفت تر است. همچنین، چسب این نوع لایه برجسته شده است.

این لایه در قسمت های مختلف برخی از لباس های ضخیم به خصوص لباس های زمستانه، به کار می رود. همچنین در کمر شلوار های مردانه نیز کاربرد دارد. برخی از افراد، به منظور گلدوزی به جای لایی تایوان از این نوع لایه استفاده می کنند.

همچنین این نوع لایه، به علت ویژگی هایی که دارد معمولا در جلوگیری از چروک شدن انواع پارچه موثر عمل می کند.

• لایی گریوه

لایی گریوه از لایی های بافتی شطرنجی دارد و همچنین، میزان آهار آن نسبت به انواع لایه های دگیر، بیشتر است اما چسب لایی گریوه برجسته نبوده و در واقع به خود پارچه آغشته شده است.

معمولا برای دوخت لباس ها و یا مانتوهای مجلسی که نباز به لایی دارند و نسبتا ضخیم محسوب می شوند، از لایی گریوه استفاده می شود. همچنین، این نوع پارچه در ضاخمت های مختلف در بازار موحود است و باند رنگی دور توپ لایه نشان دهنده ضخامت آن است. سه رنگ آبی، قرمز و سبز در باند لایی گریوه به ترتیب نشان دهنده ضخامت بیشتر به کمتر است.

• لایی رنجان

ویژگی های لایی زنجان مشابه لایی گریوه است اما استفاده از لایی زنجان نیاز به حرارت بالاتری دارد و در برابر، مقاومت و استحکام آن نیز بیشتر است.

همانن لایی گریوه، لایی زنجان نیز در دوخت انواع مانتو و لباس مجلسی کاربرد دارد.

• لایی مویی

برخی از مردم لایی مویی را با نام لایی سوزنی می شناسند. لایی مویی از پشم تهیه شده است و در دو نوع ساده و چسبدار تهیه و تولید می شود.

نوع ساده لایی مویی به پارچه نمی چسبد و همراه با آن دوخته می شود اما در برابر نوع چسبدار این لایه همانطور که از نامش پیداست، مانند سایر لایه ها به پارچه و با لباس چسبیده می شود. معمولا از لایی مویی در دوخت پوشاک کردانه مانند کت و یا پالتو استفاده می شود.

• لایی سوزنی پودری

برخی از افراد، لایی سوزنی پودری را به نام نمد پارچه می شناسند. این لایی در وزن های مختلف 80 تا 1000 گرمی موجود است. وزن های 400 و 500 این لایه بیشتر سایر وزن های آن کاربرد داشته و در واقع پرمصرف تر است.

همچنین لایی سوزنی پودری، در دو نوع نمدی و پشمی در بازار موجود است. نوع نمدی این پارچه در قسمت کتیبه انواع پرده ها کاربرد داشته و مدل پشمی آن بیشتر در دوخت انواع کت، پالتو و یا کاپشن مورد استفاده قرار می گیرد.

• لایی فرانسه

لایی فرانسه دو نوع مختلف دارد: لایی فرانسه لطیف که با نام لایی کاغذی فرانسه نیز شناخته می شود و لایی فرانسه آهاردار که همانگونه از نام آن پیدا است، از نوع لطیف آن کمی ضخیم تر بوده و آهار بیشتری دارد.

لایی فرانسه لطیف معمولا برای دوخت لباس هایی که نیاز به ایستایی بالا ندارند و همچنین لباس های دکلته، استفاده می شود. و نوع آهاردارد لایی فرانسه به منظور دوخت یقه، جادکمه و یا حتی مچ آستین، مورد استفاده قرار می گیرد.

تفاوت لایی فرانسه با سایر لایه ها در این است، این لایه نمی تواند برای مصرف کل لباس مورد استفاده قرار بگیرد زیرا معمولا از لایه های برای بالابردن ایستایی و ظاهر لباس در تمام آن استفاده می شود، اما لایی فرانسه ایستایی زیادی نداشته و باعث تغییر در ظاهر لباس نمی شود. برای دوخت تمامی لباس با استفاده از لایی، لایی حریر و یا پرشین مناسب ترین گزینه است.

• لایی زانفیکس

تمامی خیاط ها از لایی زانفیکس در دوخت انواع لباس ها، به صورت متعدد استفاده می کنند. این نوع از لایی ها، دو رو هستند و در واقع، هر دو طرف این لایی دارای چسب است. در نتیجه، لایی زانفیکس از هر دو طرف به پارچه می چسبد.

لایی زانفیکس دارای دو نوع است که از لحاظ عرض با یکدیگر متفاوتند. لایی های زانفیکس کم عرض تر که معمولا 5 تا 10 سانت عرض دارند، برای دوخت لبه های دامن، آستین و یا لبه های پایینی مانتو به کار می روند. معمولا این از زانفیکس به صورت توپ نواری بوده و نوع متری آن در بازار وجود ندارد.

اما لایی زانفیکس های عریض تر معمولا متری هستند و عرض آن ها بین 90 تا 110 سانت است. این نوع از لایی ها معمولا برای دوخت، سجاف، یقه و مچ آستین کاربرد دارند.

در نتیجه، لایی های زانفیکس را نمی توان در دوخت تمام لباس استفاده کرد و تنها برای قسمت های کوچک که از هر دو طرف به هم می چسبند و یا قسمت هایی که به اصطلاح برگردانده می شوند، کاربرد دارند.

• لایی ارگانزا

کسانی که مزون لباس عروس دارند و یا خیاطانی که لباس عروس و یا لباس های مجلسی پف دار می دوزند، با این نوع از لایه بیشتر از سایرین آشنا هستند زیرا بیشترین کاربرد لایی ارگانزا در دوخت همین موارد است.

از لایی ارگانزا معمولا به منظور مستحکم ساختن لباس استفاده می شود و در واقع بیشتر در لباس هایی مصرف می شود که بافت ظریف و نازکی دارند.

• لایی چسب کاغذی

این نوع لایی یعنی لایی چسب کاغذی نیز برای اکثر افراد آشنا است زیرا استفاده های متعددی دارد. در واقع نوع ضخیم این لایی، همان لایی زنجان است.

نکته قابل توجه در رابطه با لایی چسب کاغذی در این است که نوع از لایی آب رفت ندارد و در واقع نیاز به آب کشی این لایه قبل از دوخت لباس نخواهد بود. لایی چسب کاغذی تنها در عرض 90 متر در بازار موجود است و برای دوخت پارچه های لطیف کاربرد دارد.

همچنین نوع ضخیم این لایه که به لایی زنجان معروف است در دوخت پارچه هایی مانند کتان که ضخیم تر هستند، بسیار مورد استفاده قرار می گیرد.

نحوه چسباندن لایه ها

در ابتدا باید پارچه جنس پارچه را بررسی کرده و نوع مناسب لایه را انتخاب کنید. همچنین، در صورتی که جنس پارچه آبرفتگی دارد باید به مدت یک الی دو ساعت آن را در آب قرار دهید و پس از خشک شدن استفاده کنید. علاوه بر آن، برخی پارچه ها نیز ماننده پارچه های کشی بر اثر اتو کشیدن تحلیل می روند، در نتیجه این پارچه ها را نیز قبل از لایه چسباندن و یا برش، اتو کنید، سپس پارچه خود را اتو کنید تا چروک های آن رفع شود.

روی یک میز صاف پارچه را پهن کرده و برش بزنید. پارچه باید کاملا صاف باشد تا لایی به صورت منظم به آن چسبیده شود. سپس سمت چسب دار لایی را روی آن قسمت از لباس که نیاز به لایی دارد گذاشته و اتو را روی آن بگذارید و پس از مدت کوتاهی بردارید. زمانی که کل آن قسمت لایی شد، از سمت پارچه، یک بار دیگر آن را اتو کنید.

نکات قابل توجه در رابطه با استفاده از انواع لایه

در صورتی که می خواهید در تمام لباس خود برای خوش ایست تر شدن آن از لایی استفاده کنید، توصیه می شود در ابتدا کل پارچه را لایی زده و سپس پارچه را برش دهید.

در هنگام چسباندن لایه به لباس و یا پارچه، به هیچ عنوان اتو را روی لایی نکشید. تنها اتو را روی قسمتی از لایی گذشته و پس از مدت کوتاهی آن را بردارید.

در صورتی که هنگام چسباندن لایه، قسمتی از لایه و یا خود پارچه کیس خورد، باید آن قسمت از لایه را جدا کرده و دوباره بچسبانید. در این صورت بهتر است که ابتدا آن قسمت را با اتو کمی گرم کرده و به آرامی لایی را جدا کنید. جدا کردن لایی از پارچه باید به آرامی و با دقت بالا انجام شود در غیر این صورت بافت پارچه از هم می ریزد. در نتیجه، برای اینکه مجبور نباشید لایی را از پارچه جدا کنید بهتر است که در چسباندن لایی دقت کنید.

هنگام انتخاب لایه به نکات زیر توجه کنید

برای خرید لایی، انواع مختلف رنگ ها در بازار موجود هستند که می توانید بسته به نوع پارچه و دوخت، آنها را انتخاب کنید. در نتیجه، در انتخاب لایه مناسب با پارچه باید نکات زیر را مد نظر قرار دهید:

• به ضخامت پارچه خود دقت کنید. در تمامی موارد، ضخامت پارچه باید از ضخامت لایی بیشتر بوده و یا ضخامت آنها در یک سطح قرار داشته باشد. در هیچ شرایطی از لایی ضخیم تر از جنس پارچه لباس، استفاده نکنید.
• در انتخاب لایی مناسب باید به جنس پارچه اعم از نرمی و زبری آن، مقدار کش چارچه و همچنین تراکم بافت آن دقت کنید. همچنین، برای پارچه های گران بها لایی هایی مستحکم و مقاوم تهیه کنید.
• مدل دوخت لباس نیز در انتخاب لایی مناسب موثر است. در واقع نوع لایی باید با نوع ایست لباس و کاربرد آن متناسب باشد.