آشنایی با هنر رودوزی، کاربردها و پارچه‌های مناسب آن
هنر رودوزی جذابیت‌های منحصر به فردی دارد که با استفاده از نخ ابریشم و پشمی و روی پارچه خاصی تهیه می‌شود. هنری خاص که به شما امکان می‌دهد که بتوانید از تمام وقت خود استفاده کنید و زیبایی را به دکوراسیون خانه خودتان تقدیم کنید.
برای تهیه اکسسوری‌های با کمک هنر رو دوزی، می‌توان از چرخ صنعتی استفاده کنید و یا اینکه با دستان هنرمند خودتان تلفیقی ا پارچه، نخ ابریشم و پشم را تبدیل به یک قاب هنری بسیار زیبا کنید. اگر شما هم دوست دارید با این هنر بیشتر آشنا شوید و تفاوت‌های آن را با سایر دوخت‌های سنتی بدانید، در ادامه این مقاله از روچی همراه ما بمانید.
تاریخچه هنر رودوزی در ایران و جهان
هنر جذاب و خاص رو دوزی به عنوان زیرمجموعه هنر گلدوزی شناخته می‌شود. به همین دلیل برای آگاهی از تاریخچه انجام این هنر باید به تاریخچه گلدوزی روی پارچه مراجعه کنیم. موضوع این است که گلدوزی از قرن 5 میلادی در جهان مرسوم شده است. اما هنر رودوزی که به‌طور ویژه به مردم هنردوست ایرانی اختصاص دارد، قدمتی چند هزار ساله دارد.
جالب است بدانید که کتیبه‌های قدیمی کشف شده در ایلام نشان می‌دهد که زنان ایلانی لباس‌هایی می‌دوختند و با هنر رودوزی آن را تزئین می‌کردند. همچنین قدمت این هنر به قبل از میلاد مسیح در ایران بازمی‌گردد.
علاوه بر آن، دوخت لباس‌هایی با رو دوزی کاملا تجملی و لوکس محسوب می‌شود. به همین دلیل اختصاص به ثروتمندان و شهرنشینان داشت و همه مردم نمی‌توانستند از این هنر برای زیباسازی لباس‌های خود استفاده کنند.
این هنر جذاب و خاص سال‌های طولانی در ایران مرسوم بوده است و هنرمندان با دوخت کوک‌هایی روی پارچه رودوزی، کاملا آن را پر می‌کردند و تمامی سطح پارچه را می‌پوشانند. طرح‌های رودوزی ایرانی کاملا متنوع است و نمونه‌های مشهور و معروفی از این هنر وجود دارد و به ممقان دوزی، بلوچ دوزی، بخارا دوزی و قلاب دوزی معروف هستند. همچنین در شهرهای مختلفی مانند اصفهان نوع رودوزی متفاوت است و در آن شبکه دوزی و سکمه دوزی مرسوم است.
هنر رودوزی چیست؟
هنر جذاب رو دوزی سنتی با انجام کوک و دوخت‌هایی خاص بر روی پارچه‌های ساده انجام می‌شود. هنرمندان می‌توانند با استفاده از دست و یا چرخ‌های صنعتی این هنر را انجام دهند. اما بهتر است بدانید که انجام رو دوزی سنتی به‌صورت دستی، زیبایی و ارزش بیشتری دارد.
هنر رودوزی سنتی که با استفاده از نخ‌های رنگارنگ ابریشمی و پشمی و ملیله‌های فلزی طلایی و نقره‌ای انجام می‌شود، دارای طرح‌های متنوعی مانند گل و بلبل است و زیبای خاصی دارد.
مطال مشابه:
- “مخمل دوزی چیست؟ + آشنایی با تاریخچه و پارچه های مناسب مخمل دوزی”
- “خامه دوزی چیست؟ + معرفی کاربردها و پارچه های مناسب خامه دوزی”
- “تکه دوزی چیست؟ هنری جذاب برای تبدیل هیچ به همه‌چیز!”
پارچه رو دوزی
برای انجام این هنر سنتی نمی‌توانید از هر پارچه‌ای با متریال مختلف استفاده کنید. اولین فاکتور در پارچه مناسب برای رودوزی، این است که آهار و ایستایی مناسبی داشته باشد. به همین دلیل در گذشته نیز برای انجام این هنر از پارچه‌هایی با متریال پنبه و پشم استفاده می‌شد.
امروزه همه ما دوست داریم روی مانتو، روسری، شال و سایر لباس‌ها یا اکسسوری‌های پارچه‌ای، ذوق هنری خودمان را به نمایش بگذاریم. برای این کار نمی‌توانیم حتما یک مانتو یا شال از متریال پشم یا پنبه داشته باشیم؛ زیرا این موضوع باعث می‌شود که در انجام هنر رودوزی محدود شویم.
به همین دلیل نگران نباشید. شما می‌توانید هنر جذاب رودوزی را روی انواع پارچه با ایستایی و آهار مناسب انجام دهید. به‌طور مثال پارچه جین و لی گزینه مناسبی برای انجام این هنر سنتی و جذاب است. همچنین می‌توانید از پارچه شانتون استفاده کنید.
در این میان توجه داشته باشید که همه پارچه‌های گزینه خوبی برای انجام رودوزی نیستند. بنابراین هنر رودوزی را روی پارچه‌های کششی مانند ریون یا لمه نمی‌توانید انجام دهید. همچنین پارچه ابریشمی و ساتن هم مناسب نیستند؛ زیرا جای دوخت روی آن باقی می‌ماند و ممکن است با چندین بار وارد کردن سوزن در بافت پارچه، کیفیت خود را از دست بدهد و پاره شود.
هنر رودوزی و انواع مختلف آن
جالب است بدانید که هنر خاص و سنتی رو دوزی دارای زیرمجموعه بزرگی است و تابه‌حال 115 نوع رودوزی مختلف شناخته شده است. البته این رودوزی‌ها در 6 دسته کلی قابل تقسیم است که شامل: پته دوزی، بخارا دوزی، سرمه دوزی، رشتی دوزی، ملیله دوزی و گلابتون دوزی است.
تنوع بسیار زیاد در این هنر سنتی به‌خوبی نشان می‌دهد که استان‌ها و اقوام مختلف با توجه به نوع مواد اولیه در دسترس خود، سلیقه و اعتقادات قومی از این هنر بهره بردند. در این میان می‌توان هنر رودوزی را با توجه به نوع کاربرد متریال نخ به دو دسته کلی تقسیم کرد. این موارد شامل رودوزی با نخ ابریشم، پنبه و پشم و رودوزی با نخ فلزی یا همان ملیله است.
هنر رودوزی و وسایل مورد نیاز برای انجام آن
اگر شما هم دوست دارید دست به کار این هنر جذاب و خاص شوید، بهتر است ابتدا لوازم مورد نیاز برای انجام آن را بدانید. مهم‌ترین و اولین ابزار کار، پارچه رودوزی است. این پارچه از متریال پشم و یا پنبه تهیه می‌شود تا بتوان به‌راحتی روی آن کار کرد و دوختی زیبا و تمیز داشته باشد.
در کنار پارچه رو دوزی باید نخ مناسب برای این کار را در اختیار داشته باشید. متریال نخ کاربردی در این هنر از جنس ابریشم، پنبه و پشم تهیه می‌شود. همچنین نخ ملیله فلزی طلایی و نقره‌ای رنگ نیز گزینه دیگری است که در این هنر بسیار مهم است.
بعد از تهیه نخ و پارچه رو دوزی باید سوزن و قلاب مناسب برای دوخت کوک‌های رودوزی را تهیه کنید. معمولا سوزن به کار رفته در این هنر با توجه به نوع رودوزی در نظر گرفته می‌شود. به‌طور مثال اگر می‌خواهید هنر سنتی رشتی دوزی را انجام دهید باید از قلاب مخصوص استفاده کنید همچنین در رودوزی‌هایی که منجوق و پولک به کار می‌رود، سوزن نازک استفاده کنید. اما در رو دوزی روی پارچه‌های ضخیم و محکم سوزن بیتوین (between) کاربرد دارد.
کاربردهای رو دوزی
کاربردهای هنر جذاب رودوزی کاملا به سلیقه و خلاقیت‌های شما بستگی دارید. از خودتان بپرسید که دوست دارید این هنر را در چه قسمتی از فضای خانه و یا لباس و اکسسوری‌های پارچه‌ای استفاده کنید؟ پاسخ این است که محدودیتی وجود ندارد.
شما می‌توانید روی لبه آستین مانتو را رودوزی کنید و یا اینکه با هنر دست خودتان یقه مانتو یا یک شومیز مجلسی را با آرامش کامل و صبر و حوصله رودوزی کنید. ممکن است بخواهید یک کلاه سنتی یا جلیقه‌ای با هنر دست خود آماده کنید. در این صورت هم می‌توانید از این هنر جذاب و منحصر به فرد کمک بگیرید.
علاوه بر آن اگر کمی صبر و حوصله داشته باشید، دوخت کوسن با هنر رودوزی جذابیت بیشتری به خانه شما خواهد داد. یک کوسن دایره شکل آماده کنید و روی آن را با کوک‌های مخصوص رودوزی پر کنید.
کاربردهای این هنر بسیار متنوع است. بای مثال به راحتی می‌توانید اکسسوری‌هایی مانند گوشواره، گردنبندهای سنتی و یا کمربندی زیبا بای خودتان آماده کنید. علاوه بر آن این هنر کاربردی و پولساز، گزینه خوبی برای آماده کردن کیف سنتی و مجلسی است.
شاید بخواهید تغییر و تحولی جدید در دکوراسیون خانه بدهید. بنابراین با کمی صبر و خلاقیت یک رومیزی جذاب پته دوزی آماده کنید و یا اینکه کمربندی جذاب برای پده‌های فضای پذیرایی بدوزید.
درعین‌حال امکان استفاده از سایر لوازم همراه در رودوزی وجود دارد. به‌طور مثال از منجوق‌های رنگی و یا پولک‌های رنگارنگ کمک بگیرید و طرح‌های تازه و زیبایی روی پارچه رودوزی بیاندازید. به‌هرحال دست شما کاملا باز است و فقط کافی است شروع کنید!
روش دوخت روی پارچه رودوزی
برای شروع این هنر جذاب ابتدا باید لوازم و پارچه مناسب را آماده کنید. همان‌طور که گفته شد بهترین پارچه‌ها گزینه‌هایی هستند که آهار و ایستایی بالاتری دارند. درعین‌حال می‌توانید از پارچه چرم هم کمک بگیرید.
بعد از آن سوزن و نخ‌های مناسب را آماده کنید و طرح مورد نظر خودتان را روی پارچه ترسیم کنید. مراقب باشید که طرح در نظر گرفته شده کاملا متناسب با ابعاد و اندازه پارچه باشد. همچنین اگر می‌خواهید یک رودوزی پرکار داشته باشید، از پارچه‌های بادوام و استحکام بیشتر و بافت مناسب استفاده کنید.
بعد از آن طرح را روی پارچه به‌طور دقیق پیاده کنید و با توجه به نوع رودوزی ( پته دوزی، سکمه دوزی و …) ابزار مورد نیاز را آماده کنید و روی پارچه بخیه بزنید.
نکته مهم دیگر این است که حتما در هنگام رودوزی از یک کارگاه چوبی استفاده کنید تا پارچه رودوزی به‌طور کامل صاف و یکدست باشد و بتوانید بهتر روی آن دوخت بزنید. در این صورت خواهید دید که کوک‌ها با نظم بیشتری روی پارچه پیاده می‌شوند و کاملا صاف و یکدست هستند.
کلام پایانی
هنر رودوزی واقعا جذاب است. علاوه بر آن فقط با داشتن کمی خلاقیت به همراه صبر و حوصله می‌توانید خودتان هم دست به کار شوید و این هنر زیبا با تنوع بسیار زیاد را یاد بگیرید. فراموش نکنید که در هنرهای دستی آموزش و یادگیری تنها بخش کوچکی از کار محسوب می‌شود. بعد از آن داشتن صبر مهم‌ترین چاشنی برای ارائه بهترین محصول است.
همچنین ذکر این نکته مهم است که هنر رودوزی ازجمله هنرهای دستی محسوب می‌شود که همه ما می‌توانید آن را انجام دهیم. فقط در ابتدا باید لوازم مورد نیاز برای این کار مانند نخ و سوزن و پارچه رودوزی را آماده کنیم و بعد دست به کار شویم. منتظر چه هستید، همین حالا شروع کنید!
دیدگاهتان را بنویسید