پرچم دوزی چیست؟ آشنایی با تاریخچه و پارچههای مناسب پرچم دوزی
پرچم دوزی سرشار از اعتقادات مذهبی و عشق به اهل بیت علیهمالسلام است. هنری منحصربهفرد که از ذوق و قریحه ایرانیان و اعتقادات پاک آنها سرچشمه گرفته است. تلفیقی از خلاقیت، هنر و عشق به ائمه اطهار علیهمالسلام که جذابیتهای بسیاری دارد و بر اساس رنگ زمینه پرچم، در ایام جشن و ولادت و یا سوگواری این بزرگواران استفاده میشود. هنر پرچم دوزی با کاربرد پارچه مرغوب، نخ گلدوزی و چرخهای گلدوزی انجام میشود. البته انجام این هنر بهصورت گلدوزی پرچم با دست نیز امکان پذیر است. اگر شما هم علاقه دارید که این هنر را بیشتر بشناسید، در ادامه این مطلب از روچی همراه ما بمانید.
پیشنهاد فروشگاه اینترنتی روچی
تاریخچه هنر پرچم دوزی
پرچم دوزی از سال ۱۳۷۰ در شهر مشهد رونق گرفته است و تا قبل از این تاریخ، طرحهای گلدوزی پرچم مذهبی حالتی ساده و ابتدایی داشتند؛ اما بعد از دهه ۷۰ طرحها با تغییرات محسوس روبرو شده و هنرمندان اهتمام بیشتری به این هنر نشان دادند. درباره پیشینه این هنر باید گفت که حدود ۱۵۰ سال پیش فردی به نام ایروانی در سفر به مکه و چین، چرخ گلدوزی را دید. این فرد به چرخ گلدوزی و کار با آن علاقهمند شد و چرخ را از چین خریده و به تبریز میآورد و هنر گلدوزی و قلابدوزی را آغاز میکند.
بعد از سفری که آقای ایروانی به مشهد مقدس داشت، این هنر را به مشهد میبرد و از همان جا هنر گلدوزی پرچم با استقبال هنرمندان مشهدی همراه میشود؛ بهطوری که امروز میتوان مشهد را مهد هنر پرچم گلدوزی ایران دانست. بنا بر روایتهای تاریخی نیز، هنر پرچم گلدوزی برای اولین بار در شهر مقدس مشهد و توسط هیئتهای مذهبی انجام شده است. همچنین بعد از مدتی به سایر شهرها و استانهای ایران انتقال یافته و با استقبال مردم معتقد و علاقهمند به خاندان پاک اهلبیت مواجه شده است.
هنر پرچم گلدوزی در ابعاد و اندازههای مختلف توسط هنرمندان ایرانی انجام شده است؛ اما بزرگترین پرچم گلدوزی شده مذهبی، “رونخلی” شهر یزد است که در چهار تکه بزرگ تولید شده است. علاوه بر آن، سنگینترین و گرانترین کار گلدوزی پرچم، روی 4 هزار متر کتیبه و سفارش یکی از مساجد در کویت بوده که توسط هنرمندان ایرانی انجام شده است.
پرچم دوزی چیست؟
پرچم گلدوزی زیرمجموعه هنر گسترده و وسیع گلدوزی محسوب میشود؛ اما در عین حال به دلیل استفاده از طرحهای خاص، منحصربهفرد و متمایز از سایر رشتههای گلدوزی و رودوزی بوده و همچنین گلدوزی مذهبی در دو نوع جانماز دوزی و پرچم دوزی قابل تقسیم است. هنر گلدوزی پرچم مذهبی، هنر دوختن اسامی، روایات و عبارات قرآنی روی پارچههای عزاداری است. البته با دوخت این اسامی در رنگهای شاد و روشن روی پارچههای با رنگ سبز و روشن، میتوان از پرچم دوخته شده در اعیاد مذهبی مانند نیمه شعبان استفاده کرد.
این هنر جذاب، تلفیقی از سه هنر خوشنویسی، گلدوزی و نقاشی است. این موضوع بهخوبی نشاندهنده حساسیت و سخت بودن هنر پرچم گلدوزی است. دوخطه نویسی روی پرچمهای مخمل با استفاده از لاک غلطگیر انجام شده و همچنین برای پارچههای ساتن از خودکار برای نوشتن خطوط استفاده میشود. خوشنویسی روی پرچم با کاربرد 12 نوع خط مانند خط نستعلیق، نسخ، خطوط عربی و خط کوفی صورت میگیرد. همچنین علاوه بر خطاطی، هنر تذهیب نیز در قالب طرحهای شمسه، لچک ترنج و غیره انجام میشود.
جالب است بدانید که در حال حاضر هنرمندان معدود و انگشت شماری در هنر مذهبی پرچم دوزی فعال هستند. همچنین همه آنها به 12 خط مطرح برای ترسیم روی پرچمها مسلط نیستند و نمیتوانند دوخطه نویسی را به طور کامل و تمیز و اصولی انجام دهند. اما هنرمندانی که سالهای طولانی در این زمینه فعال بودند، به عنوان استادکاران هنر پرچم دوزی ایران شناخته میشوند و وجودشان ارزشمند و گرانقیمت است. در حال حاضر استاد اسدالله قاجار بهعنوان تنها هنرمند پرچم دور ایرانی شناخته میشود که به طور کامل به ۱۲ خط خوشنویسی مسلط است و میتواند تمامی این خطوط را بهصورت دوخطه روی پرچم پیاده کند.
روشهای انجام هنر گلدوزی پرچم
در حال حاضر این هنر بیشتر با استفاده از چرخهای گلدوزی مخصوص و در کارگاههای پرچم دوزی انجام شده و کمتر گلدوزی پرچم با دست انجام میگردد. برای این کار ابتدا طرح سفارشی مشتری توسط طراح خبره و با تجربه روی پارچههای مخصوص پیاده میشود. بعد از آن هنرمندان خطوط طراحی شده را با نخهای رنگی و چرخ برقی گلدوزی میکنند. خطوط ترسیم شده روی آن به صورت دوخطه و تذهیب انجام خواهد شد.
بعد از آن، داخل هر طرح با نخ دوخته شده و سایه بندی و برجستهدوزیها انجام میشود. در نهایت و بعد از اتمام کار گلدوزی، یک لایی چسب با استفاده از اتو به پشت کار چسبانده میشود تا طرح روی آن را بهخوبی حفظ کند. همچنین بعد از تمیزکاری و قیچی کردن نخهای اضافه، کار به اتمام رسیده و پرچم به مشتری تحویل داده میشود.
پارچههای مناسب پرچم دوزی
پرچم دوزی هنری است که در آن گلدوزی با استفاده از نخهای گلدوزی محکم و قطور انجام میشود. همچنین انجام گلدوزی مانند هنر تنبور دوزی یا هر هنر دیگر باید به بهترین شکل به نمایش گذاشته شود. به همین دلیل نیاز به پارچهای با استحکام و زیبایی زیاد دارد تا در کنار گلدوزی مذهبی، زیبایی خود را به نمایش بگذارد. پارچههای خوب و مرغوب در برجسته کردن این هنر نقش زیادی دارند و معمولاً از دو نوع ساتن و مخمل برای پرچم دوزی استفاده میشود.
پیشنهاد فروشگاه اینترنتی روچی
هنر پرچم دوزی هنری با پیشینه طولانی در ایران
در مورد هنرهای ایرانی همیشه حرف برای گفتن بسیار است. هنرهایی که هیچ وقت از ارزش آن کاسته نمیشود و هر روز بر اعتبار قیمت آن افزوده خواهد شد. برای افرادی که دوستدار هنر هستند و به طور مثال نمیدانند مخمل دوزی چیست یا هنر گلدوزی پرچم دوزی مذهبی به چه شکلی انجام میشود باید بگوییم که مجموعه این هنرها برای زیباتر نشان دادن هنر ایرانی است که با زحمات فراوان دوست دارند که بیشتر هنر را در همه دوران نگه دارند.
سوالات متداول
هنر پرچم گلدوزی چیست؟
هنر گلدوزی پرچم هنری مذهبی با نقش ایرانی - اسلامی است که از گل و مرغ و طرحهای اسلیمی با کمک چرخ خیاطی یا گلدوزی پرچم با دست انجام میگردد.
انواع دوخت پرچم کداماند؟
انواع دوخت گلدوزی پرچم مذهبی دوخت تخت، دوخت سایه دار، دوخت برجسته و دوخت قلاب هستند.
خوشنویسی روی پرچم با چند نوع خط صورت میگیرد؟
خوشنویسی روی پرچم با ۱۲ نوع خط مانند خطوط نستعلیق، خط نسخ، خط کوفی، خطوط عربی و غیره انجام میشود و در کنار آنها هنر تذهیب هم پیاده سازی خواهد شد.
دیدگاهتان را بنویسید